بررسی تشخیص علل و علائم بالا بودن هورمون مردانه در زنان
تستوسترون به طور معمول هورمون جنسی مردانه در نظر گرفته می شود؛ اما همانطور که مردان به مقدار کمی استروژن در سیستم بدنی خود احتیاج دارند، زنان نیز در بدن خود به مقداری تستوسترون نیاز دارند. مقادیر کمی تستوسترون معمولاً از تخمدان ها و غدد فوق کلیوی در جریان خون زن آزاد می شود. در این مطلب از سایت دکتر فاطمه کرمی متخصص رادیولوژی و سونوگرافی سینه اصفهان تشخیص علل و علائم بالا بودن هورمون مردانه در زنان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تستوسترون به زنان کمک می کند تا توده استخوانی خود را حفظ کنند، سلول های خونی جدید تولید کند، میل جنسی را حفظ کرده و حالات را تنظیم کند. اثر ترکیبی تستوسترون و استروژن به رشد، ترمیم و نگهداری بافت های تولید مثل زنان کمک می کند. تستوسترون نیز در دوران یائسگی برای زنان همراه با استروژن و پروژسترون که می تواند باعث عدم تعادل هورمون شود، کاهش می یابد. بالا رفتن هورمون تستوسترون در زنان علت‌های مختلف دارد و این مشکل می‌تواند بر خلق و خوی آنها، فیزیک بدن و دوران یائسگی آنها تأثیر بگذارد، بنابراین با بررسی زودهنگام علائم بالا رفتن هورمون مردانه در زنان، می‌توان میزان این هورمون را کنترل کرد و به حد نرمال آن رساند. تشخیص و درمان زودهنگام از بسیاری از عوارض بالا رفتن هورمون مردانه تستوسترون جلوگیری می‌کند.
دلایل بالا بودن هورمون مردانه در زنان
در زنان، علل احتمالی بالا بودن تستوسترون عبارتند از:
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
- تومورهای آدرنال یا تخمدان
- سوء مصرف از استروئید آنابولیک
PCOS یا تخمدان پلی کیستیک یک بیماری غدد درون ریز بوده که ۱ نفر از هر ۱۰ زن در سراسر جهان را مبتلا می کند. PCOS در چرخه قاعدگی تداخل ایجاد می کند و بارداری را دشوار می گرداند. علت اصلی PCOS به طور قطعی شناخته نشده است؛ اما بیشتر زنان مبتلا به PCOS علائمی مشابه سایر علائم تستوسترون بالا دارند.
علائم بالا بودن هورمون مردانه در زنان
- آکنه
- موهای زائد صورت، سینه، کمر یا سایر قسمت های بدن
- کم پشتی موها
- پریودهای نامنظم
- نوسانات خلقی
- بزرگ شدن کلیتوریس
- افزایش توده عضلانی
- کاهش اندازه پستان ها
- از دست دادن میل جنسی
- بم شدن صدا
میزان سطح نرمال تستوسترون
سطح نرمال تستوسترون در مردان حدود ۲۸۰ تا ۱۱۰۰ نانوگرم در دسی لیتر (ng/dL) است. زنان مقادیر بسیار کمتری ترشح می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند و سطوح طبیعی آن بین ۱۵ تا ۷۰ نانوگرم در دسی لیتر در نظر گرفته میشود. سطح هورمون‌های تولید شده در بدن هر روز و در طول روز متفاوت است، به نحوی که سطح تستوسترون در صبح به بالاترین حد خود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد.
تماس با دکتر فاطمه کرمی متخصص سونوگرافی سینه اصفهان
روش های تشخیص تستوسترون بالا
برای تشخیص سطح بالای تستوسترون از سه روش معاینه بالینی و آزمایش خون و در نهایت سونوگرافی می‌توان استفاده کرد:
سونوگرافی:
در صورتی که پزشک به سندروم تخمدان پلی کیستیک مشکوک باشد سونوگرافی تجویز می‌کند که برای بررسی تخمدان‌ها و رحم ضروری است.
معاینه بالینی
در معاینه بالینی بیمار، پزشک ممکن است بر اساس علائمی نظیر رشد موهای زائد بدن و صورت و بروز آکنه به بالا بودن سطح تستوسترون شک کند. برای اطمینان پزشک سئوالاتی در رابطه با چرخه قاعدگی، میل جنسی و تغییرات خلقی می‌پرسد و اگر به سندروم تخمدان پلی کیستیک شک کند ممکن است منطقه لگنی را معاینه کند تا متوجه هر گونه ناهنجاری در لمس شود.
آزمایش خون:
اگر علائم بالینی بیمار نشانگر سطح بالای تستوسترون باشد، پزشک برای تأیید تشخیص، آزمایش خون تجویز می‌کند. آزمایش خون صبحگاه که سطح تستوسترون بالا است انجام میشود. پزشک ممکن است همزمان میزان گلوکز و کلسترول را هم آزمایش کند. در صورتی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک باشید یا قاعدگی‌‌ها به دلیل تمرینات ورزشی شدید یا بی‌اشتهایی عصبی به طور کامل قطع شده باشد این نوع آزمایشات حیاتی‌اند.