علائم و تشخیص سرطان پستان
عوامل افزایش دهنده ریسک سرطان پستان :
جنسیت
زن بودن یکی از عواملی است که ریسک سرطان پستان را افزایش می دهد، به طور کلی درصد ابتلا به سرطان پستان در زنان بیش از مردان است به صورتی که درصدابتلا به سرطان پستان در مردان یک درصد است اما این امار در ایران کمی متفاوت است، در ایران درصد ابتلا به سرطان پستان در مردان ۲ تا ۳ درصد است.
افزایش سن
حتی سرطان هایی که ژنتیکی هستند نیز، عامل افزایش سن خطر ابتلا به سرطان را در آن ها افزایش می دهد.
اما در ایران سن سرطان پایین تر از کشورهای توسعه بافته است، به صورتی که ۲۰درصد زیر ۴۰سال مبتلا به سرطان پستان می شوند.
مسائل هورمونی، سن اولین قائدگی تا پایان قائدگی هر چه قدر کوتاه تر باشد، ریسک ابتلا به سرطان پستان افزایش می یابد
تعدد حاملگی
تعداد حاملگی های بیشتر تا ۳ بارداری، ریسک ابتلا به سرطان پستان را کم می کند.
مصرف قرص ضد بارداری بیشتر از ۱۰سال خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. اما اگر فردی مصرف این قرصهارا قطع کند و ۱۰ سال مصرف نکند، مانند شخصی است که تا به حال قرص ضد بارداری مصرف نکرده است.
آی وی اف
برخی از افراد معتقدند ۲ و ۳ سال بعد از استفاده از IVF خطر ابتلا به سرطان پستان افزایش می یابد، اما پس از آن شرایط عادی است .
مسائل فامیلی و ژنتیکی
افرادی که در بستگان درجه اول خود افراد مبتلا به سرطان پستان دارند، احتمال ابتلا به سرطان در آن ها افزایش می یابد.
همینطور افرادی که در بستگان نزدیک خود، افراد مبتلا به سرطان پستان و سرطان تخمدان در سن پایین دارند، توصیه می شود از نظر ژنتیکی مورد آزمایش قرار بگیرند.
مسائل تغذیه ای
تغدیه و اضافه وزن و چاقی سطح هورمون را افزایش می دهد بنابراین یک رژیم غذایی پرچربی و پرقندی می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
آلودگی محیطی و پرتوها
اگر افراد در معرض آلودگی محیطی و اشعه ها مخصوصا تخت اشعه های درمانی قرار بگیرند، خطر ابتلا به سرطان پستان بالا می رود مانند فردی که رادیوتراپی قفسه سینه شده است.
تشخیص سرطان پستان بدون علامت
سرطان پستان در پاره ای از موارد می تواند کاملا بدون علائم باشد و این مواقعی است که بیمار جهت چکاب یا غربالگری به مرکز درمانی و به بهترین جراح پستان مراجعه کرده است و سرطان پستان تشخیص داده شده است.
این نوع تشخیص را ایران کمترمشاهده خواهیم کرد، زیرا برنامه غربالگری دولتی که دولت تعیین کننده آن است و مشخص می کند که مردم از چه سنی تا چه سنی باید تحت برنامه غربالگری قرار بگیرند و اطلاعات را ثبت کنند، در ایران وجود ندارد.
توده هایی که در چکاب تشخیص داده می شوند
معمولا توده هایی که به این روش، تشخیص داده می شوند، توده های بسیار کوچک بوده و بیمار از وجود توده آگاه نیست و حین معاینه، معمولا بیمارحالت نرمال داشته و پزشک نیز متوجه موردی نخواهد شد.
به دلیل سن بیمار، اکثرا سونوگرافی یا ماموگرافی انجام می شود. در سونوگرافی یا ماموگرافی هست که بیماری تشخیص داده می شود و یک یافته غیر طبیعی در سونوگرافی یا ماموگرافی دیده می شود، که با آن یافته مشاهده شده، اکثرا بیمار نیاز به نمونه برداری پیدا می کند.(این کار توسط رادیولوژیست انجام می شود.) بر حسب آن که یافته در سونوگرافی و یا ماموگرافی دیده شده باشد ، نمونه گیری تحت هدایت سونوگرافی یا ماموگرافی انجام می شود.
اغلب مارکری در داخل ضایعه گذاشته می شود، تا اگر در مرحله بعد جواب بدخیم بود، رادیولوژیست بتواند از روی مارکر هدایت شود و یک میله ی فلزی به عنوان وایر در داخل پستان بیمار و در محل مارکر گذاشته می شود و سپس جراح با آن وایر هدایت شده و سپس به محل و نسجی که وایر در آن هست، رفته و علاوه بر قسمت مورد نظر، مقداری از نواحی اطراف را نیز خارج می کند.
این نوع توده ها درگیری زیر بغل دارند؟
معمولا این ضایعات درگیری زیر بغل ندارند و البته تکلیف زیر بغل را در این نوع ضایعات، با دستگاه گاماپروب تعیین می شود.
اکثرا زیر بغل این بیماران درگیر نیست و اغلب نتایج ، استیج یک می شود که در بسیاری از مواقع، این بیماران نیاز به شیمی درمانی پیدا نمی کنند، اما چون پستان به طور کامل برداشته نشده است ، اکثرا احتیاج به رادیو تراپی دارند.
نوع دوم تشخیص سرطان پستان
اما نوع دوم تشخیص، زمانی است که بیمار با علامتی به پزشک زنان، مراجعه می کند. بیمار در حین معاینات ماهانه ای که انجام داده ، متوجه چیزی غیر طبیعی شده است.
لمس توده
شایع ترین علامتی که ممکن است بیماران با آن مراجعه کنند، توده است.
البته زمانی که پزشکان به بیمار توصیه می کنند خودت را معاینه کن، آنها متوجه چیزی نشده و تنها ناحیه ای پر از گره را احساس می کنند.
تفاوت گره و توده در پستان
اما توجه کنید، توده هایی که مهم هستند با گره گره هایی که لمس می شوند متفاوت است.
گره هایی که اکثرا سفت بوده و ثبات دارند و در معاینات مکرر می توان آن ها را به راحتی پیدا کرد، مهم و حائز اهمیت است.
فرصت پیدا می کنید، تا زمانی که به پزشک مراجعه کنید به طور دقیق ضایعه را پیدا کرده و به پزشک نشان دهید و اکثرا این توده ها دردناک نیستند.
فرورفتگی پوست روی توده
ممکن است روی توده، پوست فرورفتگی نیز داشته باشد.
به خصوص هنگامی که بیمار دستش را به سمت بالا می کشد و پوست کشیده می شود، فرورفتگی پوست به سمت داخل واضح تر دیده خواهد شد.
هراندازه ضایعه سطحی تر و بیشتر نزدیک پوست باشد، ممکن است این فرورفتگی پوست راحت تر دیده شود.بنابراین بیمار با این علائم مراجعه کرده و متوجه شود که اتفاقی رخ داده است.
فرورفتگی نوک پستان
ممکن است علامت دیگری را بیمار داشته باشد و آن هم فررفتگی نوک پستان است.
تفاوت فرورفتگی فیزیولوژیکی و فرورفتگی پستان بر اثر سرطان
البته باید بدانیم سن وقتی افزایش می یابد، مجاری شیری دچار فیبروز و سفتی شده و کوتاه و کشیده می شوند و در این حالت ممکن است نوک پستان را به سمت داخل برگرداند.
این فرورفتگی که به صورت فیزیولوژیکی اتفاق می افتد، خیلی از مواقع دوطرفه بوده و معمولا بیمار خودش متوجه می شود، سال ها است که این علامت را دارد و این مورد اغلب با فرورفتگی که در زیر نوک پستان هست متفاوت بوده، زیرا آن اکثرا یک طرفه بوده و جدید ایجاد شده است و با دستکاری برطرف نمی شود.
تفاوت آن ها این است که در هر دو حالت، برای بیماران، سونوگرافی و ماموگرافی انجام می شود و اکثرا در موردی که بیمار ضایعه ای دارد، سونوگرافی و ماموگرافی غیر طبیعی بوده و ضایعه ای نشان می دهند.
پوسته ریزی نوک پستان
ازعلائم دیگری که بیمار با مشاهده آن مراجعه کرده و می تواند نشان دهنده سرطان باشد، پوسته ریزی نوک پستان است و این پوسته ریزی با اگزما تفاوت هایی نیز دارد اما علائمش ممکن است اشتباه گرفته شود.
تفاوت پوسته ریزی اگزما و پوسته ریزی غیر طبیعی نوک پستان
پوسته ریزی حتما از نوک پستان شروع می شود و آن طور نیست که حاله ی پستان درگیر باشد و نوک پستان سالم، درحالی که در اگزما این اتفاق می افتد، و ممکن است نوک پستان درگیر نباشد و حاله درگیر باشد.
اگزما اکثرا دو طرفه بوده و اما پوسته ریزی مهم، معمولا دو یک طرفه است.
و اما اگر پوسته ریزی ها اشتباه گرفته شود، معمولا پمادهای موضعی داده می شود و یک هفته بیشتر این پماد ادامه داده نمی شود و در صورت تکرار، مشاهده علائم، و اگربیمار بهتر نشود، متوجه می شویم که می تواند اتفاق مهم تری رخ داده بشد.
و معمولا سونوگرافی و ماموگرافی این بیماران می تواند مواردی را نشان دهد و پزشک را به سمت مراحل بعدی تشخیصی هدایت کند.
تغییر سایز پستان
ممکن است بیمار متوجه شود سایز پستان متفاوت شده است وپستان هایی که قبلا هم اندازه بودند در حال حاضریکی بزرگ تر شده، ورم کرده ویا قرمز شده است و ممکن است مختصری دردناک نیز باشد.
نمای پوست پرتغالی پستان و حتی ممکن است پستان، نمایی به نام پوست پرتغالی پیدا کند .
بسیاری از بیماران، ریشه های مویشان پیدا است و همینطور روی پوست پستان، حالت برجستگی دارد ، نگران می شوند که نکند پوست پرتغالی دارند؟ خیر معمولا پوست پرتغالی به صورت زیر است:
علت به وجود آمدن پوست پرتغالی
به دلیل درگیری غدد لنفاوی زیر بغل و بسته شدن لنفاتیک و مجاری لنفاوی، ورم بسیار شدید درم (لایه اصلی پوست) ایجاد شده و این ورم ایجاد شده، باعث می شود، ورم روی پوست ظاهر شده و معمولا به این صورت است که ریشه مو دچار فرورفتگی می شود در اثر ورم شدید که در لایه ی اصلی پوست پیدا کرده است، نمای واضح پوست پرتغالی را ایجاد کند.
متاسفانه در مواردی، تورم، قرمزی و گرما با عفونت اشتباه گرفته می شود و به بیمار آنتی بیوتیک تجویز شده و هیچ بهبودی حاصل نشده و تاخیر در تشخیص به وجود می آید .
باید بدانیم اگر دراین مرحله، یک هفته به بیمار آنتی بیوتیک داده شد و بهتراست، حتما کارهای تشخیصی انجام گیرد که همان سونوگرافی و ماموگرافی است، که معمولا موردی را نشان می دهد، اما اگر ضایعه ای نشان ندهد و این نما نیز دیده شود باید از بیمار نمونه گیری شود.
ترشح پستان
علامت دیگری که ممکن است علامت سرطان پستان باشد و بیمار برای آن مراجعه کند، ترشح پستان است.
متاسفانه خیلی از بیماران به علت کنجکاوی نوک پستان را دستکاری کرده و پستان را می دوشند، تا ببینند ترشحی می آید و یا خیر، اما این کار به هیچ وجه درست نیست و جزء معاینات روتین وماهانه، نباید دوشیدن نوک پستان را درنظر گرفت، زیرا نوک پستان مجاری دارد که مانند همه ی مجاری دیگر بدن، ترشح دارد و اگر دستکاری شود، این ترشحات می آیند و ترشحاتی که با دستکاری می آید، هیچ ارزشی برای پزشک ندارد.
و اگر این موارد به متخصصین زنان گفته می شود، آنها تست پرولاکتین انجام داده و اگر کمی پرولاکتین بالا باشد، شروع به درمان می کنند.
در حالی که ما می دانیم، ترشحی که به علت پرولاکتین بالا باشد، ترشح شیر است. ترشحات به طور خود به خود فراوان بوده و به صورت دو طرفه و مداوم از پستان های بیمار خارج می شود و نیاز به دستکاری ندارد. ترشحی که علامت سرطان پستان است اما ترشحی که ممکن است علامتی از سرطان پستان باشد، ترشحاتی است که به صورت خود به خود از نوک پستان می آید و معمولا از یک مجرا آمده و یک طرفه است.
و اگر ترشح آبکی و به اصطلاح سروز باشد، خون آبه ای و یا خونی باشد برای پزشک با ارزش است.
در این موارد نیز بر اساس سن بیمار، سونوگرافی یا ماموگرافی و یا هردو برای بیمار انجام می شود.
و اگر با این روش های تشخیص موردی یافت نشد، برای ترشح خونی از نوک پستان، ام آر آی پستان، بسیار تعیین کننده است.
ام آرآی می تواند ضایعات داخل مجرا را بهتر از مامو گرافی و یا سونوگرافی نشان دهد و درتشخیص کمک کند.
مراحل کلی تشخیص سرطان پستان توسط پزشک
معاینه :
در تمامی این موارد که گفته شد بعد از این که بیمار دقیقا معاینه شود، زیر بغل بالای استخوان ترقوه و گردن معاینه می کند تا ببیند آیا درگیری غدد لنفاوی وجود دارد یا خیر؟
تصویر برداری :
پس از این مراحل، کارهای تصویر برداری انجام می شود و کارهای تصویر براری بر اساس سن بیمار، سونو و مامو هست و به ندرت نیاز به ام آر آی است.
نمونه گیری:
اگر در سونو و مامو چیزی نشان داده شود، بعد از آن وارد مرحله ی بعدی تشخیصی می شویم که نمونه گیری ازتوده ای است که خود پزشک لمس کرده و یا رادیولوژیست دیده است.
خارج کردن توده :
بعد از این مراحل، مرحله خارج کردن توده است که معمولا سعی می شود پستان بیمار حفظ شود و اکثرا توده با جراحی خارج می شود، اما چون پستان برداشته نمی شود حتما بعد ازعمل، رادیوتراپی باید انجام شود.
آیا درد نشانه ی سرطان پستان است؟
نکته ی دیگر آن است که جزء علائم سرطان پستان اشاره ای به درد نشده است.
درد معمولاعلامتی از سرطان پستان نیست، درد یافته ای است که اکثرا نشانه ی خوبی است.
و بیمار به دلیل آن، ممکن است به طور تصادفی چیزی را که بامعاینه تشخیص داده نمی شود و با سونو و مامو تشخیص دهد.
به طور کلی در موارد بسیاری نادری درد، تنهاعلامت سرطان پستان است.
نتیجه :
همانطور که بیان شد، فرورفتگی نوک پستان، نمای پوست پرتغالی، تغییر اندازه سایز سینه و … می تواند از علائم سرطان پستان باشد.
اما نباید با مشاهه این علائم نگرانی به خود راه دهیم، بلکه بهترین کار آن است که در اولین فرصت به جراح پستان مراجعه کنید.
تا بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود و درمان راحت تر انجام شده و هزینه سنگینی بابت درمان ندهیم .
دکتر فاطمه کرمی سونوگرافی پستان اصفهان را در نقشه گوگل بیابید.
بیشتر بخوانید: