نحوه بررسی ضخامت آندومتر با سونوگرافی ترانس واژینال
رحم عضوی مهم از اندام یک زن محسوب می شود که وظیفه نگهداری جنین را دارد. رحم از لایه های مختلفی تشکیل شده که پوشش داخلی رحم را آندومتر می گویند. این پوشش در خانم های زیر سن یائسگی هر ماه طی چرخه قاعدگی ریزش پیدا کرده و خونریزی دوران پریودی را به وجود می آورد. در این مطلب از سایت دکتر فاطمه کرمی متخصص رادیولوژی و سونوگرافی سینه اصفهان بررسی ضخامت آندومتر با سونوگرافی ترانس واژینال را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
اگر سلول های تشکیل دهنده این لایه بیش از حد تکثیر پیدا کنند باعث می شود این لایه ضخیم تر از حد معمول شده و رشد بیش از اندازه داشته باشند. در این حالت هیپرپلازی آندومتر رحم (Endometrial Hyperplasia, EH) اتفاق می افتد. EH در صورت عدم درمان، پیش درآمد سرطان آندومتر رحم خواهد بود. با سونوگرافی واژینال، ضخامت آندومتر رحم قابل اندازه گیری است. سونوگرافی به گونه‌ای از روش‌های تصویربرداری می‌گویند که با استفاده از امواج صوتی می‌تواند ضخیم شدن رحم را تشخیص دهد.در این روش می توان علت های دیگر خونریزی غیرطبیعی که از نشانه اصلی هیپرپلازی است را بررسی نمود مانند وجود پولیپ های رحمی، کیست تخمدان.
علل ضخیم شدن دیواره رحم
ضخامت آندومتر در چرخه قاعدگی فرد تغییر می کند؛ اما سایر عوامل نیز می توانند باعث تغییراتی شوند. یکی از شایع ترین دلایل تغییر در ضخامت آندومتر بارداری است. زنانی که بارداری خارج رحمی دارند و یا کمتر از ۵ هفته از آنها باردار هستند، ممکن است علائمی از آندومتر ضخیم نشان دهند. سایر عوامل مؤثر در ضخامت بیشتر آندومتر عبارتند از:
- چاقی
- جایگزینی هورمون درمانی (HRT)
- تاموکسیفن
- فشار خون بالا مزمن
- پولیپ آندومتر
- دیابت
- بافت اسکار
- هایپرپلازی آندومتر
علائم هیپرپلازی آندومتر
شایع ترین علائم هیپرپلازی آندومتر رحم خونریزی غیر طبیعی رحم است. نشانه های دیگر آن عبارتند از:
- خونریزی با فاصله زمانی کوتاه و کمتر از ۲۱ روز یکبار
- خونریزی یا لکه بینی پس از قاعدگی
- خونریزی غیر طبیعی رحم (هم شامل حجم زیاد خونریزی در دوران قاعدگی و هم شامل مدت طولانی آن می شود).
- ترشحات زیاد مجرای تناسلی
- دل پیچه در قسمت پایین شکم
افراد در خطر ابتلا به زیاد شدن ضخامت آندومتر
- زنانی که اضافه وزن دارند.
- زنانی که سن آنها بالای ۳۵ سال است.
- زنانی که پوست سفید دارند.
- زنانی که بیماری هایی مثل دیابت را داشته اند.
- زنانی که در سن بالا یائسگی را تجربه می کنند.
- زنانی که در سن کم قاعدگی را تجربه می کنند.
- زنانی که سیگار می کشند.
- زنانی که سابقه خانوادگی در سرطان تخمدان، روده بزرگ یا رحم را دارند.
ضخامت نرمال آندومتر
اندازه ضخامت دیواره رحم برای سن های مختلف متفاوت است و مواردی مانند یائسگی، سن و چرخه قاعدگی روی آن تأثیر می گذارد و ضخامت آندومتر یک پارامتر استاندارد معمول اندازه گیری شده می باشد. میزان ضخامت آندومتر برای اطفال، قبل از یائسگی، بارداری و بعد از زایمان با هم متفاوت است و به صورت زیر می باشد.
اطفال
در سن های قبل از قاعدگی ضخامت آندومتر آنقدر نازک است که حتی ممکن است به وسیله ی سونوگرافی هم دیده نشود و مانند یک خط بسیار نازک می باشد.
تماس با دکتر فاطمه کرمی متخصص سونوگرافی سینه اصفهان
قبل از یائسگی
خانم هایی که در سن باروری هستند و پریود را هر ماه تجربه می کنند ضخامت آندومتر طبق چرخه قاعدگی ضخیم و نازک می شود. در طی دوران باروری یک خانم دیواره رحم می تواند نازک تر از یک میلیمتر یا بزرگتر از ۱۶ میلی متر می باشد. اندازه آندومتر در طول سیکل قاعدگی به صورت زیر می باشد:
- در طول قاعدگی بین ۲ تا ۴ میلیمتر
- در مرحله اولیه تکثیر بین ۵ تا ۷ میلیمتر
- مرحله نهایی تکثیر تا ۱۱ میلیمتر
- در مرحله ترشح تا ۱۶ میلیمتر
- در مرحله بارداری
زمانی که بارداری اتفاق می افتد و یک تخمک بارور می شود دیواره رحم ضخیم تر می شود در دوران حاملگی دیواره رحم محلی برای لانه گزینی می باشد. قبل از باروری تخمک دیواره رحم برای لانه گزینی و رشد جنین ضخیم می شود و در صورتی که حاملگی رخ دهد دیگر پریودی و ریزش دیواره رحم اتفاق نمی افتد. این دیواره توسط جفت و ساک حاملگی به طور کامل در طی حاملگی پوشیده می شود.
بعد از زایمان دیواره رحم ضخیم تر از همیشه می باشد. زیرا لخته های خون و دیواره تشکیل شده می تواند بعد از زایمان باقی بمانند و به عنوان ضخامت در آندومتر گزارش شود. معمولاً در زایمان هایی که با سزارین انجام می شوند ضخامت آندومتر بیشتر است. بعد از زایمان دوباره بدن به حالت طبیعی خود و چرخه طبیعی سیکل قاعدگی بر می گردد و رحم دوباره شروع به نازک شدن می کند.