ریپورت تخصصی ام آر آی مفاصل و بافت نرم

ام ار ای MRI را می توان انقلابی در عرصه تصویربرداری پزشکی اعلام کرد. قدرت ام ار ای MRI در نمایش بسیاری از اعضا و بافت‌های بدن، تمایل استفاده از آن را در تشخیص بسیاری از بیماری ها افزایش داده است. ام ار ای MRI نسبت به روش های تشخیصی دیگر گرانتر و دقیقتر می باشد اما دلیلی بر کنارگذاشتن روش های تشخیصی دیگر نمی باشد.

موارد کاربرد ام ار ای MRI بسیار زیاد است که در این جا فقط چند نمونه ذکر می شود:

ام ار ای در بررسی مغز، نخاع، چشم، گوش و بسیاری از دیگر اعضای موجود در ناحیه سر و گردن به کار می رود.

باید یادآور شد که نخستین بار از این روش برای بررسی مغز و نخاع استفاده گردید و ام ار ای به میزان زیادی به یاری متخصصین و جراحان مغز و اعصاب آمد.

از این روش در تشخیص پارگی و جابجایی دیسک های بین مهره ای ستون فقرات، صدمات و تومورهای نخاع، تومورهای مغز، خونریزی ها و به خصوص سکته های مغزی استفاده می شود.

در برخی موارد خاص که تشخیص آن بر عهده پزشک معالج شماست، ممکن است نیاز به استفاده از ماده گادولینیوم جهت تصویربرداری در روش ام ار ای باشد. در این نوع تصویربرداری، تصاویر کاملا تفکیک‌شده‌‌‌‌ای از بخش‌‌‌‌های مختلف مغز گرفته می‌‌‌‌شود و وضعیت بیماران مبتلا به سردرد حمله‌‌‌‌ای و ناگهانی، ضعف و دوبینی با MRI مغز قابل بررسی است.

ام ار ای مغز و نخاع اغلب به منظور کمک به تشخیص موارد زیر بکار می رود:

• آنوریسم (ضایعات عروقی داخل مغز و نخاع)
• اختلالات چشم و گوش داخلی
• مولتیپل اسکلروزیس (ام اس MS)
• آسیب های نخاعی
• بررسی عوارض ضربه
• تومور مغز و نخاع

معمولا برای بررسی بیرون‌زدگی یا ورم غیرعادی دیسک،‌ تنگ شدن و ناراحتی کانال میانی ستون مهره‌‌‌‌ها (تنگی کانال نخاع) کاربرد دارد.

از این روش در تشخیص پارگی و جابجایی دیسک‌های بین مهره‌های ستون فقرات، صدمات و تومورهای نخاع، تومورهای مغز، خونریزی‌ها و به خصوص سکته‌های مغزی استفاده می‌شود. در برخی موارد خاص که تشخیص آن بر عهده پزشک معالج شماست، ممکن است نیاز به استفاده از ماده گادولینیوم جهت تصویربرداری در روش M. R. I باشد.

علاوه بر این، این نوع تصویربرداری بهترین شیوه برای بررسی وضعیت آسیب‌‌‌‌ها و مشکلات عودکننده (بازگشت‌کننده) ستون مهره‌‌‌‌ها در بیمارانی است که مورد عمل جراحی ستون مهره‌ها قرار گرفته‌‌‌‌اند.

به عنوان یک اصلی کلی، هرگاه در هر تصویربرداری نیاز به تزریق کنتراست بود، سعی کنید حداقل ۴ ساعت قبل از انجام آزمون ناشتا باشید.

متخصصین گوش و حلق و بینی و چشم نیز در موارد زیادی از MRI استفاده می‌کنند. مثلاً در زمانی کمتر از ۱۵ دقیقه می‌توان تومورهای گوش داخلی را با استفاده از MRI شناسایی کرد.

آمادگی پیش از انجام ام ار ای سر و گردن

• وقتی در داخل دستگاه قرار گرفتید، کاملا بی‌حرکت باشید.
• مواد آرایشی پشت پلک‌ها و مژه‌ها را با پنبه خیس یا پاک کننده‌های ویژه به طور کامل پاک نمایید. زیرا مواد آرایشی حاوی فلزاتی مانند ترکیبات آهن، نیکل و مولیبدن هستند که می‌تواند سبب خرابی تصاویر چشم‌ها شود. سرمه نیزی به جهت ترکیبات فلزی اضافی می‌تواند ایجاد مزاحمت نماید.
• قبل از انجام آزمون، لنزهای تماسی را از چشم خود خارج نمایید.
• در حین آزمایش مغزی حتی المقدور از پلک زدن سریع و غیرمعمول بپرهیزید.

ام ار ای ستون فقرات به منظور کمک به تشخصی موارد زیر بکار می رود:

• اختلالات دیسک در ستون فقرات

در این نوع تصویربرداری، وضعیت تمام استخوان‌‌‌ ها و مفصل ها، حتی بافت‌‌‌ های نرم به ویژه بخش‌‌‌ های متصل به آنها قابل‌ بررسی است.

وضعیت تاندون‌ها، رباط‌‌‌‌ ها، عضلات، غضروف‌‌‌ ها و آسیب های احتمالی استخوان‌‌‌ ها نیز با این تصویربرداری مورد بررسی قرار می گیرد.

ام ار ای در استخوان ها و مفاصل به منظور کمک به تشخصی موارد زیر بکار می رود:

• اختلالات مفصل مانند آرتریت
• ناهنجاری های مشترک ناشی از صدمات
• عفونت استخوان
• تومورهای استخوان و بافت نرم

معمولا زمانی که استفاده از سی‌‌‌‌تی‌اسکن و اولتراسون پاسخگوی نیاز پزشک برای تشخیص بیماری نباشد، از MRI حفره شکم برای بررسی دقیق وضعیت اندام‌‌‌‌های درونی حفره‌شکم استفاده می‌‌‌‌کنند.

هنوز در بررسی احشاء شکمی توخالی از قبیل معده و روده ها با محدودیت هایی مواجه است زیرا هنوز کنتراست مناسبی که به صورت خوراکی قابل استفاده باشد در دسترس نیست. ولی اطلاعات بافت شناسی که ام ار ای از سایر اعضا داخل شکم در اختیار می‌گذارد از اطلاعاتی که در سی تی اسکن به دست می‌آیند، دقیق‌ترند. به طور کامل در بررسی های معمول MRI در شکم و لگن از تزریق کنتراست استفاده نمی‌شود و اگر در موارد خاص نیز توسط پزشک معالج درخواست شود حتماً با عکس های بدون تزریق کنتراست همراه خواهد بود. زیرا ام ار ای رنگی با تزریق بدون مقایسه با تصاویر بدون تزریق، بخشی از اطلاعات را پوشانده و تفسیر تصاویر را مشکل می‌سازد.

آمادگی پیش از ام ار ای در شکم و لگن

• ناشتایی کامل از ۶ ساعت قبل و عدم مصرف غذاهای سنگین و چرب از ۴۸ – ۲۴ ساعت قبل توصیه می‌گردد.
• ۲۴ ساعت پیش از انجام MRI شکم مصرف قرص آهن را قطع کنید، زیرا وجود قرص آهن در معده و روده‌ها سبب افت کیفیت تصاویر می‌شود.
• در برخی از مراکز در زمان آزمایش خوردن مواد آبکی مانند آب یا مواد روغنی مانند روغن زیتون را جهت نمایش روده ها به بیمار پیشنهاد می نمایند.

امروزه MRI کاربرد وسیعی در بررسی عملکرد قلب و میزان خون‌رسانی عروق کرونر (رگ های تغذیه کننده قلب) پیدا کرده است. انجام MRI قلب، همکاری تنگاتنگی را بین بیمار، متخصص رادیولوژی و متخصص قلب و عروق می طلبد.

MRA ، ام ار ای ویژه دستگاه گردش خون و بررسی وضعیت قلب و رگ‌‌‌‌هاست. رگ‌‌‌ های مرتبط با گردن (کاروتید) و مغز نیز با این نوع MRI بررسی می‌‌‌‌شوند.

برای بررسی وضعیت رگ های محوطه شکم، به ویژه رگ های مرتبط به کلیه ها نیز از MRA استفاده می‌‌‌‌کنند.

آمادگی پیش از انجام ام ار ای قلب

• داروهای قلبی را که مصرف می‌کنید به همراه داشته باشید.
• ناشتائی را در صورتیکه نیاز به تصویربرداری با تزریق باشد، رعایت نمایید.
• کلیه پرونده‌های پزشکی اعم از سوابق بستری در بیمارستان، گزارش اکوکاردیوگرافی، نوار قلب، آنژیوگرافی، گزارش تست ورزش، اعمال جراحی، پرونده بستری در C. C. U را همراه خود بیاورید.
• در مورد قطع و یا ادامه مصرف داروهای خود پیش از انجام آزمون با متخصص قلب معالج تان مشورت نمایید.

تصویربرداری از سیستم ادراری به دو صورت بدون تزریق (MRU) یا تصویربرداری ساده و با تزریق گادولینیوم (EMRU) از دستگاه ادراری انجام می‌شود. ام ار ای از سیستم ادراری جهت بررسی عملکرد کلیه ها، وضعیت گردش خون کلیه ها و چگونگی ترشح ادرار و همچنین وجود تومورها و انتشار آنها به قسمت های مجاور از طریق مشاهده کلیه ها، حالب و مثانه به کار گرفته می‌شود.

آمادگی پیش از ام ار ای سیستم اداری

• نتایج آزمایشات خون و ادرار را همراه خود بیاورید.
• تمام تصویربرداری‌های قبلی از قبیل عکس ساده و یا عکس‌های رنگی کلیه و مجاری ادرار، سونوگرافی، سی تی اسکن، یا اسکن رادیوایزوتوپ را همراه داشته باشید.
• از ۶ ساعت قبل از مراجعه ناشتا باشید.

برای MRU داروی ادرار آور (مدر) و برای انجام EMRU کنتراست مناسب به شما تزریق خواهد شد. لذا به نکات مربوط به تزریق ماده رنگی که در قسمت های قبل آمده است، دقت نمائید.

ام ار ای به عنوان وسیله بررسی قدرتمندی در سیستم استخوانی عضلانی به کار می‌رود. شاید بتوان بیان نمود که به همان میزان که رادیولوژی ساده برای بررسی استخوان ها لازم است، MRI برای بررسی مفاصل و نسوج نرم و همچنین مغز استخوان جایگاه ویژه‌ای دارد. رادیوگرافی های ساده معمولا شکستی ها را به خوبی نشان می دهند اما برخی شکستگی ها در رادیوگرافی ساده دیده نمی‌شوند ولی به واسطه تورمی که در اثر شکستگی در مغز استخوان و نسوج نرم ایجاد می‌شود، توسط MRI به خوبی قابل شناسایی و بررسی هستند.
به علاوه تومورها، تغییرات ساختمان های داخل مفصلی و انتهای استخوان ها در مجاورت مفاصل با دقت بیشتری در ام ار ای قابل بررسی هستند. سرخرگ ها و سیاهرگ های اندام ها را نیز می توان با MRA تحت بررسی قرار داد. از مزیت های دیگر ام ار ای در ارتوپدی می‌توان به این نکته اشاره نمود که حتی اعضایی که در داخل گچ باشند نیز با MRI قابل بررسی هستند به شرطی که داخل حلقه (COIL) قرار گیرند. حلقه یا کویل دستگاهی است که به دور سر، تنه و اندام‌ها بسته شده و همراه آن بیمار به داخل کانال می‌رود. در واقع وظیفه کویل ارسال امواج دریایی و گرفتن سیگنال ها از اندام مورد نظر و ارسال آن سیگنال ها به پردازش گرها جهت به تصویر کشدن عضو تحت تصویربرداری است.

آمادگی قبل از انجام ام ار ای در اندام ها و مفاصل

• انجام ام ار ای در زمان خونریزی فعال از اندام ها مناسب نیست. لذا در صورت خونریزی فعال ابتدا باید آن را بند آورد و بعد مبادرت به انجام ام ار ای MRI نمود.
• اگر اندام باندپیچی شده است و یا از باندهای کشی بر روی مفصل استفاده شده است، باید گیره فلزی باند را قبل از انجام ام ار ای باز کرد.
• قبل از ورود به اتاق ام ار ای ادرار خود را تخیه نمایید.
• در صورت داشتن سوند (لوله) ادرار حتماً موضوع را به کارشناس اتاق ام ار ای اطلاع دهید.
• تا زمانی که هرگونه آتل فلزی به اندام‌های شما وصل است نباید وارد اتاق ام ار ای شوید.
• رادیوگرافی‌های ساده را برای تفسیر بهتر تصاویر ام ار ای در اختیار رادیولوژیست قرار دهید.