بررسی تشخیص و درمان اندومتریوز با سونوگرافی
در این مطلب از سایت دکتر فاطمه کرمی متخصص رادیولوژی و سونوگرافی سینه اصفهان تشخیص و درمان اندومتریوز با سونوگرافی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
آمادگی های قبل از سونوگرافی آندومتریوز
سونوگرافیست ممکن است از بیمار بخواهد با مثانه خالی یا پر به اتاق برود. همچنین ممکن است از بیمار خواسته شود که روده خود را تخلیه کنید تا برای سونوگرافی آماده شود.
روشهای انجام سونوگرافی آندرومتریوز
نوع سونوگرافی که انجام می‌دهید بستگی به پزشک شما دارد که کدام نوع را انجام دهید. در ادامه نحوه انجام هر یک از این سونوگرافی ها را بررسی می‌کنیم:
سونوگرافی ترانس واژینال
در سونوگرافی ترانس واژینال ، یک پروب کوچک در پوششی به داخل واژن وارد می‌شود. سپس پزشک، پروب را درون واژن حرکت می‌دهد تا با ساطع شدن امواج صوتی، رحم شما را اسکن کرده و نتایج آن را روی صفحه نمایش مشاهده کند. در این حالت کمی احساس فشار خواهید کرد؛ اما دردی حس نمی‌کنید.
سونوگرافی ترانس ابدومینال
برای انجام سونوگرافی ترانس ابدومینال ، لازم است که مثانه شما کاملاً پر باشد تا بتوان تصویر واضحی از جنین و اندام‌های تولید مثل شما به‌دست آورد. در حین انجام سونوگرافی ترانس ابدومینال، باید روی میز معاینه یا تخت دراز بکشید. سپس پزشک، ژل مخصوصی را روی شکم و ناحیه لگن شما استعمال می‌کند. این ژل به حرکت صحیح امواج صوتی کمک می‌کند. در مرحله بعدی، پزشک دستگاه پروب را روی شکم شما قرار می‌دهد و آن را برای گرفتن تصاویر سیاه و سفید بر روی صفحه اولتراسوند (صفحه نمایشگری که تصاویر درون شکم را نشان می‌دهد) حرکت می‌دهد.
بهترین زمان سونوگرافی برای تشخیص اندومتریوز
طبق توصیه پزشک متخصص، در هر روزی از دوره و یا بلافاصله بعد از اتمام دوره عادت ماهیانه سونوگرافی انجام خواهد شد.
عوارض سونوگرافی اندومتریوز
سونوگرافی مانند سی تی اسکن و رادیوگرافی از اشعه X-ray استفاده نمی کند، بنابراین سونوگرافی روشی امن و بی خطر است و عارضه جانبی ندارد.
میزان هزینه سونوگرافی اندومتریوز
بسیاری از رادیولوژیست ها تمامی هزینه های مربوط به این سونوگرافی را بر اساس تعرفه های مشخص شده از سوی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، محاسبه می کنند. همچنین علاوه بر آن به عنوان خدمات درمانی تحت پوشش بیمه ای نیز قرار می گیرد. عواملی از قبیل میزان تخصص، مهارت و تجربه پزشک و رادیولوژی و کیفیت و کمیت دستگاه های مورد استفاده، در برآورد میزان هزینه های انجام سونوگرافی دخیل هستند.
روشهای درمان آندومتریوز
درمان‌های دارویی
درمان دارویی این بیماری شامل انواع مسکن‌ها و داروهای هورمونی است که اغلب در موارد دردهای شدید لگنی و پریودهای دردناک بیمار به کار گرفته می‌شود. این مسکن‌ها معمولاً مسکن‌های ضدالتهابی مانند ایبوپروفن هستند که دردهای ناشی از بیماری را تسکین می‌بخشند. داروهای هورمونی نیز مانند آنالوگ‌های هورمون آزادکننده‌ی گونادوتروپین (GnRH) و مصرف هورمون‌های مکمل در مواردی می‌تواند درد را تسکین داده و پیشرفت آندومتریوز را متوقف کند. در واقع درمان‌های هورمونی به بدن بیمار کمک می‌کند تا تغییرات هورمونی ماهانه را که سبب پیشرفت آندومتریوز می‌شود، کنترل نماید.
تزریق مدروکسی پروژسترون (Depo-Provera) نیز در توقف رشد آندومتریوز مؤثر است و درد و سایر علائم را تسکین می‌دهد.
در درمان هورمونی از آگونیست‌ها و آنتاگونیست‌های آزاد کننده‌ی هورمون گونادوتروپین (GnRH) برای جلوگیری از تولید استروژن تحریک کننده تخمدان استفاده می‌شود. استروژن هورمونی است که به طور عمده مسئول ایجاد خصوصیات جنسی در زنان است. جلوگیری از تولید استروژن از قاعدگی جلوگیری کرده و نوعی یائسگی مصنوعی ایجاد می کند. درمان GnRH نیز عوارضی مانند خشکی واژن و گرگرفتگی را در پی دارد. مصرف همزمان مقادیر کم استروژن و پروژسترون می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند.
دانازول داروی دیگری است که برای جلوگیری از قاعدگی و کاهش علائم آندومتریوز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هنگام مصرف دانازول، ممکن است بیماری به پیشرفت خود ادامه دهد. دانازول می‌تواند عوارض جانبی از جمله آکنه و پرمویی در صورت و بدن داشته باشد.
درمان با جراحی
در صورتی که بیماری به درمان‌های دارویی پاسخ ندهد به تشخیص پزشک جراحی برای برداشتن تکه‌های بافت آندومتریوز صورت می‌گیرد. نوع جراحی نیز بسته به اینکه بیمار بارداری قبلی داشته و اینکه آیا مایل به بارداری هست یا خیر متفاوت است. لازم به ذکر است که حتی با جراحی نیز ممکن است آندومتریوز عود کند پس تصمیم برای انجام یا عدم انجام جراحی، به شرایط فرد و شدت علائم بستگی دارد. معمولاً اینگونه است که پزشک ابتدا درمان‌های دارویی را امتحان می‌کند و در صورت عدم حصول بهبودی، جراحی را به بیمار توصیه می‌نماید.
جراحی محافظه کارانه برای زنانی مناسب است که قصد بارداری دارند و یا درد بسیار شدیدی را تجربه می‌کنند و درمان‌های هورمونی هم بر آنها مؤثر نیست. هدف از جراحی محافظه کارانه حذف بافت نابجا یا از توقف رشد آندومتریوز بدون آسیب به اندام‌های تولید مثلی است.
از لاپاروسکوپی که یک جراحی کم تهاجمی است، برای تشخیص آندومتریوز و همچنین برای از بین بردن بافت نا به جای آندومتر استفاده می‌شود. در این روش جراح با ایجاد شکاف کوچکی در شکم بیمار، به برداشتن بافت‌های خارج از محل و یا سوزاندن یا بخار کردن آنها می‌پردازد.
جراحی هیسترکتومی (آخرین گزینه)
به ندرت اگر وضعیت بیمار با سایر روشهای درمانی هیچ بهبودی پیدا نکند ممکن است پزشک به عنوان آخرین راه حل برداشتن رحم را توصیه کند. در طی برداشتن کامل رحم که به آن هیسترکتومی گفته می‌شود پزشک جراح، رحم و دهانه‌ی آن را به کلی از بدن خارج می‌کند. البته هیسترکتومی از درمان‌های معمول آندومتریوز محسوب نمی‌شود. زیرا بیمار پس از انجام این جراحی قادر به بارداری نخواهد بود.