بررسی عوامل عود سرطان سینه
عود سرطان سینه به نوعی از سرطان سینه اشاره دارد که مدتی پس از درمان بیماری اصلی، مجددا بروز می‌کند. به طور کلی، در بازه زمانی که بیمار دوران بهبودی خود را پشت سر می‌گذارد، وجود سرطان قابل تشخیص نیست. در نتیجه رشد سلول‌های باقی مانده از سرطان سینه اولیه می‌تواند منجر به عود سرطان پستان گردد. در این مطلب از سایت دکتر فاطمه کرمی متخصص رادیولوژی و سونوگرافی سینه اصفهان عوامل عود سرطان سینه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
هنگامی که شخص دچار سرطان پستان می‌شود، از طریق روش‌های ماستکتومی، شیمی درمانی و پرتودرمانی تحت درمان قرار می‌گیرد. با این حال، ممکن است در طول آزمایش‌های پس از درمان، برخی سلول‌های سرطانی در ناحیه پستان باقی بمانند. زیرا در حال حاضر، تست‌های تشخیص سرطان حساسیت کافی را ندارند. در نتیجه ممکن است برای شناسایی کردن سلول‌های سرطانی منفرد یا گروه‌های کوچک سلولی خطا داشته باشند. همین موضوع باعث می‌شود تا سلول‌های به جای مانده در ناحیه تحت درمان، با گذشت زمان مجددا رشد کنند. رشد این سلول‌ها در نهایت منجر به بروز توده‌های بدخیم جدید خواهد شد.
تشکیل توده‌های سرطانی و تکثیر آن‌ها بیانگر عود سرطان سینه است. این فرآیند حتی می‌تواند در اثر باقی ماندن تنها یک سلول سرطانی در محل به وجود آید. دقت کنید که عود این سرطان زنانه می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها پس از درمان بیماری اولیه رخ دهد. از انواع مختلف سرطان سینه می‌توان به عود سرطان سینه موضعی، سرطان سینه منطقه‌ای و عود سرطان سینه متاستاتیک اشاره کرد.
عوامل افزایش دهنده ریسک عود سرطان سینه
همانند عوامل خطری که می‌توانند منجر به بروز سرطان سینه اولیه شوند، فاکتورهای خطر متعددی نیز برای عود سرطان پستان وجود دارند. در ادامه به تشریح عوامل خطر و علت عود سرطان سینه اشاره خواهیم کرد.
سن فرد
معمولا افرادی که در سنین زیر ۳۵ سالگی سرطان سینه را تجربه می‌کنند، بیش از دیگران در معرض عود سرطان هستند. بنابراین سن را می‌توان یک فاکتور خطر مهم در علت یابی عود سرطان پستان در نظر گرفت.
مرحله سرطان
اینکه سرطان سینه در چه مرحله‌ای تشخیص داده شود، ارتباط مستقیمی با عود سرطان سینه خواهد داشت. به طور کلی، عوامل متعددی می‌توانند مرحله سرطان سینه را تعیین نمایند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- اندازه تومور
- گرید سرطان
- گسترش سرطان به غدد لنفاوی یا سایر قسمت‌های بدن
در واقع درجه سرطان نشانگر میزان تغییرات سلول‌های سرطانی نسبت به سلول‌های سالم خواهد بود. به این معنا که یک سلول سرطانی چقدر نسبت به سلول سالم، غیر طبیعی‌تر به نظر می‌رسد.
نوع سرطان سینه
انواع سرطان سینه در گروه‌های مختلفی دسته بندی می‌شوند. برخی از انواع سرطان‌ها تهاجمی‌تر و خطرناک‌تر از بقیه هستند. همین موضوع باعث می‌شود تا خطر عود سرطان پستان برای سرطان‌های تهاجمی‌تر بیشتر از دیگران باشد. بنابراین، نوع سرطان پستان می‌تواند یک علت عود سرطان سینه به حساب آید. سرطان سینه التهابی و سرطان سینه سه گانه منفی از جمله این موارد به حساب می‌آیند.
البته لازم است یادآوری کنیم که مراجعه به یک پزشک مجرب و ماهر می‌تواند یک درمان کامل را برای بیماران در بر داشته باشد. بنابراین، خطر عود سرطان سینه تنها یک احتمال است که باید آن را در نظر گرفت. به این معنا که این حالت ممکن است هیچ گاه رخ ندهد.
میزان شیوع عود سرطان سینه
بسته به علت عود سرطان سینه و نوع آن، درصد شیوع این بیماری متفاوت خواهد بود. همچنین، بر اساس برنامه درمان سرطان سینه اولیه، احتمال بازگشت بیماری متغیر است. این موضوع به طور خاص برای جراحی‌های لامپکتومی و ماستکتومی مشهود است. در ادامه به جزییات مربوط به شیوع عود سرطان پستان می‌پردازیم.
عود سرطان سینه در درمان با لامپکتومی
عود موضعی سرطان سینه عمدتا در ۵ سال اول پس از لامپکتومی رخ می‌دهند. برای پیشگیری از عود سرطان سینه در این گونه بیماران، انجام پرتودرمانی، یک اقدام مناسب به حساب می‌آید. به همین دلیل نیز پزشکان معمولا درمان ترکیبی شامل لامپکتومی و پرتودرمانی را برای بیمار در نظر می‌گیرند. برای افرادی که با این فرایند تحت درمان سرطان سینه قرار دارند، احتمال عود سرطان پستان در ۱۰ سال اول، بین ۳ تا ۱۵ درصد خواهد بود.
برای کاهش میزان این احتمال، می‌توان روش‌های دیگر را نیز به صورت ترکیبی با درمان‌های یاد شده اجرا نمود. روش‌های درمانی اضافی بر اساس فاکتورهایی نظیر ژنتیک فرد تعیین می‌گردد. هر چه درمان‌ها کامل‌تر باشند، بازده آن‌ها بیشتر بوده و خطر عود سرطان سینه کاهش پیدا می‌کند.
عود سرطان سینه در درمان با ماستکتومی
در درمان سرطان سینه با ماستکتومی، میزان شیوع عود متفاوت است. در واقع، میزان پیشرفت بیماری اولیه تاثیر بسزایی بر احتمال شیوع عود پستان خواهد داشت. گاهی سرطان پستان اولیه در هنگام تشخیص، به غدد لنفاوی زیر بغل نفوذ نکرده است. در چنین شرایطی فرد با احتمال ۶ درصد ممکن است به عود سرطان پستان دچار گردد. اما اگر غدد لنفاوی زیر بغل نیز با سرطان درگیر شده باشند، این احتمال به ۲۵ درصد خواهد رسید. البته با در نظر گرفتن یک برنامه درمانی ترکیبی شامل ماستکتومی و پرتودرمانی، می‌توان این احتمال را به ۶ درصد کاهش داد.
عوارض عود سرطان سینه
درمان عود سرطان سینه نسبت به سرطان سینه اولیه، پیچیده‌تر و گاه دشوارتر خواهد بود. زیرا در بسیاری از موارد استفاده از روش‌های درمانی سابق، برای درمان عود سرطان پستان موثر واقع نمی‌شود. برای مثال، تومورهایی که در مرحله دوم رشد می‌کنند، مقاومت بیشتری در برابر داروهای شیمی درمانی خواهند داشت. به این ترتیب برنامه‌ریزی یک مسیر درمانی مناسب‌تر برای بیمار الزامی خواهد بود. در نظر داشته باشید که این گونه درمان‌های پیچیده را تنها پزشکان متخصص و مجرب می‌توانند برنامه‌ریزی کنند.
گاهی ممکن است بیماری سرطان سینه بازگشتی به قسمت‌های دیگر بدن نیز گسترش پیدا کرده باشد. در چنین مواردی نیز بیماری می‌تواند درمان‌پذیر باشد. با این حال، درمان سرطان سینه در این حالت، ممکن است زمان‌بر و پیچیده‌تر باشد. در طول درمان عود سرطان پستان، احساس ترس، افسردگی، استرس و اضطراب امری طبیعی خواهد بود. به همین دلیل، معمولا پزشکان دلسوز به افراد توصیه می‌کنند تا به یک مشاور سلامت روان مراجعه کنند.
تماس با دکتر فاطمه کرمی متخصص سونوگرافی سینه اصفهان