بررسی فاکتورهای غیر قابل کنترل در سرطان پستان
در این مطلب از سایت دکتر فاطمه کرمی متخصص رادیولوژی و سونوگرافی سینه اصفهان فاکتورهای غیر قابل کنترل در سرطان پستان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
سن افراد
از اصلی‌ترین عوامل سرطان پستان می‌توان به افزایش سن اشاره کرد. به طوری که عمده افرادی که به سرطان سینه مبتلا می‌شوند، بانوانی هستند که در سنین بالای ۵۰ سال قرار دارند. افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه با بالا رفتن سن، برای مردان نیز صادق است. به طوری که اکثر مردان مبتلا به سرطان سینه در سنین بالای ۶۰ سال هستند.
آمارها نشان می‌دهند که از هر ۸ مورد سرطان تهاجمی سینه در بانوان، تنها یک مورد در زنان کمتر از ۴۵ سال مشاهده می‌شود. این در حالی است که از هر ۳ سرطان تهاجمی پستان، حدود دو مورد در زنان بالای ۵۵ سال رخ می‌دهد. بنابراین بالا رفتن سن افراد، از شایع‌ترین عوامل سرطان پستان به حساب می‌آید. متاسفانه سن ابتلا به سرطان در ایران حدود ده سال پایین تر از استاندارد جهانی است.
جنسیت افراد
عدم تعادل هورمون‌ها در بدن افراد از عوامل سرطان پستان محسوب می‌شود. این مساله به جنسیت افراد مربوط می‌گردد. سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن بانوان بسیار بیشتر از مردان است. همین موضوع باعث شده تا سرطان سینه در زنان بیشتر از مردان رخ دهد. به طوری که به جرات می‌توان گفت که زن بودن، اصلی‌ترین عامل برای ابتلا به سرطان سینه است. با این حال، در موارد محدود نیز می‌توان ابتلا به سرطان سینه را در مردان نیز مشاهده نمود. اگر بخواهیم یک آمار نسبی درباره ابتلای بانوان و آقایان به سرطان سینه اعلام کنیم باید گفت که ابتلا به سرطان پستان در زنان حدود ۱۰۰ برابر بیشتر از مردان است.
عوامل خطرزای ژنتیکی
از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل سرطان پستان می‌توان به عوامل خطرزای ژنتیکی اشاره کرد. به طور کلی، حدود ۵ تا ۱۰ درصد از موارد سرطان‌های پستان در بانوان و آقایان، در اثر عوامل ارثی بروز می‌کنند. به این معنا که فرزندان از والدین خود ژن‌های جهش یافته را به ارث برده‌اند. از رایج‌ترین جهش‌های ژنی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را در افراد بالا ببرند می‌توان به ژن‌های BRCA1 و BRCA2 اشاره کرد.
سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه
حتما تاکنون شنیده‌اید که داشتن سابقه فامیلی ابتلا به یک نوع سرطان، خطر ابتلا به آن را برای دیگران افزایش می‌دهد. این مسئله درباره سرطان سینه اهمیت بیشتری دارد. اگر زنان خویشاوند خونی در بستگان شما سابقه ابتلا به سرطان سینه را داشته باشند، خطر بروز این بیماری برای شما افزایش می‌یابد. البته در مواردی که یکی از بستگان درجه یک نظیر مادر، دختر یا خواهر سابقه ابتلا به سرطان پستان را داشته باشند، خطر ابتلای بانوان دو برابر خواهد شد.
هر چه تعداد افراد خویشاوند خونی که به سرطان سینه مبتلا شده‌اند بیشتر باشد، خطر ابتلا برای افراد دیگر افزایش خواهد یافت. برای مثال، در صورتی که دو نفر از بستگان درجه یک شخص، سابقه سرطان سینه داشته باشند، خطر ابتلا حدود سه برابر بیشتر خواهد شد. به این ترتیب نقش سابقه خانوادگی به عنوان یکی از عوامل سرطان پستان انکارناپذیر خواهد بود.
نژاد و قومیت
آمارها نشان می‌دهند که ابتلای زنان سفید پوست به سرطان سینه نسبت به زنان دورگه آفریقایی-آمریکایی بیشتر است. با این حال، احتمال مرگ ناشی از سرطان سینه در زنان آفریقایی-آمریکایی بیشتر خواهد بود. بر اساس آمارها، امکان ابتلای زنان آفریقایی-آمریکایی به تومورهای تهاجمی‌تر بیش از زنان سفید پوست است. ممکن است بتوان علت مرگ و میر بیشتر در این گونه بانوان را نیز به این مورد نسبت داد. هر چند دلیل این موضوع هنوز به صورت قطعی مشخص نیست.
تحقیقات نشان می‌دهند که زنان آسیایی، اسپانیایی تبار و بومیان آمریکایی کمتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. همچنین، آمار مرگ و میر ناشی از سرطان پستان در این گونه نژادها کمتر است. تمامی این موارد نشان می‌دهند که نژاد و قومیت افراد نیز می‌توانند به عنوان عوامل سرطان پستان در نظر گرفته شوند.
آمارهای علمی مربوط به نژاد و قومیت
نتیجه گیری‌های زیر تاثیر نژاد و قومیت بر سرطان پستان را نشان می‌دهند:
- متوسط سن تشخیص سرطان سینه برای زنان سیاه پوست، حدود ۶۰ سال است. در حالی که این سن برای زنان سفید پوست حدود ۶۳ سال تخمین زده می‌شود.
- مرگ و میر زنان سیاه پوست در اثر سرطان سینه، بالاترین میزان را دارد. زیرا از هر پنج زن سیاه پوست مبتلا به سرطان سینه، یک نفر از آن‌ها به سرطان سینه سه گانه منفی مبتلا می‌شود. این آمار نسبت به گروه‌های نژادی و قومیتی دیگر بسیار بالاتر است.
- برای زنان سیاه پوست کمتر از ۴۰ سال، احتمال ابتلا به سرطان پستان بیشتر از زنان سفید پوست است.
- احتمال ابتلای زنان سیاه پوست به سرطان سینه در هر سنی، از نژادها و قومیت‌های دیگر در آن سن بیشتر است.
- زنان سفید پوستی که در جزایر آسیایی و اقیانوسیه ساکن هستند، بیشتر از نژادهای دیگر نظیر سیاهپوست، اسپانیایی تبار و سرخپوستان آمریکایی، در معرض ابتلا به سرطان پستان موضعی قرار دارند.
- میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پستان در ساکنان جزایر آسیایی و اقیانوسیه کمترین مقدار را دارد.
- سرخپوستان آمریکایی و بومیان آلاسکا پایین‌ترین میزان ابتلا به سرطان سینه را دارا هستند.
بافت متراکم سینه
از دیگر عوامل سرطان پستان می‌توان به نوع بافت سینه اشاره کرد. در واقع، ساختار سینه در بانوان می‌تواند بر شانس ابتلا به سرطان سینه تاثیر گذار باشند. برای مثال، بانوانی که بافت سینه متراکم‌تری دارند، بیش از دیگران در معرض این بیماری قرار می‌گیرند. زیرا عمده بافت سینه در این گونه بانوان، از غدد تشکیل شده و مقدار بافت چربی پستان محدود خواهد بود. یکی دیگر از مشکلات ناشی از تراکم بافت پستان دشواری تشخیص توده‌های خطرناک در ماموگرافی است. به همین دلیل، ضمن مراجعه به مراکز تصویربرداری معتبر، باید نتیجه ماموگرافی خود را به یک پزشک مجرب نشان دهید.
وجود سابقه ابتلا به بیماری‌های خوش‌خیم پستان
ممکن است افراد در طول زندگی خود برخی بیماری‌های خوش‌خیم پستان را تجربه کنند. این نوع بیماری‌ها به خودی خود برای افراد خطری ندارند. اما می‌توانند به عنوان عوامل سرطان پستان، احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. در بین این بیماری‌ها مواردی وجود دارند که خطر ابتلا به سرطان سینه را بیش از موارد دیگر افزایش می‌دهند. از جمله بیماری‌های خوش خیم سینه که می‌توانند به عنوان عوامل سرطان پستان در نظر گرفته شوند، می‌توان به هیپرپلازی آتیپیک یا نئوپلازی لوبولار اشاره کرد.
کارسینوم لوبولار در محل ((Lobular carcinoma in situ (LCIS)
یکی از اختلالاتی که می‌تواند ابتلا به سرطان سینه را در بانوان افزایش دهد، کارسینوم لوبولار در محل یا LCIS نامیده می‌شود. افرادی که اختلال ال سی آی اس را تجربه می‌کنند، حدود ۷ تا ۱۱ برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان در هر دو پستان قرار می‌گیرند.
تجربه منارک یا قاعدگی زودرس
بهترین سن برای شروع قاعدگی در دختران، سنین بالای ۱۲ سالگی است. بانوانی که در سنین پایین‌تر از ۱۲ سالگی دچار قاعدگی می‌شوند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند. از سوی دیگر، برای بانوانی که در سنین بالای ۵۵ سالگی یائسه می‌شوند، امکان ابتلا به این بیماری بیشتر است. علت این موضوع را می‌توان به بیشتر بودن تعداد چرخه‌های قاعدگی در طول زندگی نسبت داد. زیرا در هر چرخه قاعدگی، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن تغییر می‌کند. از آنجا که عدم توازن در ترشح این هورمون‌ها به عنوان اصلی‌ترین عوامل سرطان پستان به شمار می‌آید، بنابراین با افزایش تعداد چرخه‌های قاعدگی در طول عمر خطر ابتلا به سرطان سینه نیز افزایش پیدا می‌کند. مقاله کامل تاثیر منارک زودرس بر سرطان سینه.
قرار گرفتن در معرض داروی دی اتیل استیل بسترول (DES)
مصرف داروی دی اتیل استیل بسترول در دهه ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ رایج بوده است. تجویز این دارو با هدف کاهش احتمال سقط جنین انجام می‌گرفت. با این حال، یکی از عوارض مهم داروی دی اتیل استیل بسترول، افزایش شانس ابتلا به سرطان سینه در زنان بوده است. لازم است توجه کنید که حتی بانوانی که مادران آن‌ها در دوران بارداری از این دارو مصرف کرده‌اند نیز بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند. به این ترتیب، شاید بهتر باشد داروی DES را به عنوان یکی از عوامل سرطان پستان در نظر گرفت.
داشتن سابقه پرتودرمانی در ناحیه قفسه سینه
گاهی در اثر ابتلا به بیماری‌های خاص در ناحیه قفسه سینه، انجام پرتو درمانی اجتناب ناپذیر خواهد بود. برای مثال، ممکن است بانوان در سنین کودکی یا جوانی به انواع سرطان و بیماری‌های قفسه سینه مبتلا شده باشد. بیماری هوچکین یا لنفوم غیر هوچکین از جمله این موارد به حساب می‌آیند. درمان این گونه بیماری‌ها و اختلالات، به پرتودرمانی ناحیه قفسه سینه نیاز دارد. قرار گرفتن قفسه سینه در معرض تابش پرتوها، احتمال ابتلا به سرطان سینه را به طور قابل توجهی افزایش دهد. البته بسته به اینکه بیمار در چه سنی تحت پرتو درمانی قفسه سینه قرار گرفته باشد، امکان ابتلا به سرطان پستان متغیر خواهد بود. البته پرتودرمانی سرطان پستان در روند درمان سرطان پستان نیز موثر بوده و خود یک روش درمانی است.
تماس با دکتر فاطمه کرمی متخصص سونوگرافی سینه اصفهان